Eğer bir çocuk konuşurken sesleri
düzgün veya akıcı telaffuz edemiyorsa bu konuşma bozukluğudur.
Konuşma oluşurken, akciğerlerden gelen nefes,
gırtlakta bulunan ses tellerini titreştirerek vibrasyona (titreşim) neden olur.
Bu vibrasyon, dil, diş, dudak yardımıyla şekillenir ve kelime ortaya çıkar. Çocuğun dilini veya dudağını doğru şekilde
kullanamaması sesin farklı çıkmasına ve konuşma bozukluğuna neden olur.
Konuşma bozukluklarını fizyolojik sorunlardan
kaynaklı da olabilir. Ağız bölgesindeki anatomik bozukluklar, bazı seslerin
çıkartılmasını engeller. Örneğin; damak yarığında, damak ve burun arasında
boşluk olduğu için hava oradan kaçar. Oysa bazı sesleri çıkartırken burna hava
gitmemesi gerekir. Bu tür rahatsızlıklarda, plastik cerrahlar öncelikle söz
konusu anatomik sorunu ortadan kaldırır. Ardından da konuşma terapisine
başlanır.
Ayrıca işitme sorunu da çocuklarda doğrudan dil ve konuşma bozukluğuna yol açar.
Çocuk tamamen sağır olmasa bile, belirli frekanstaki sesleri duyamaması,
konuşma bozukluğuna neden olur.
Konuşma
bozukluklarında fizyolojik veya psikolojik sebep varsa öncelikle sağlık yardımı
almanız gerekir. Çocuğun sadece sesi doğru çıkaramamasından kaynaklıysa
evinizde sesleri doğru çıkarma çalışmaları yaparak bu sorunu çözebilirsiniz.
Öncelikle çocuğunuz hangi sesleri
çıkartabiliyor, hangilerini çıkartamıyor ya da hangi sesleri kelimenin belirli
yerlerinde kullanabiliyor bunu tespit etmelisiniz. Çocuk bazı sesleri tamamen yanlış çıkartırken
bazı sesleri kelimenin başında doğru ortasında veya sonunda yanlış çıkartıyor
olabilir. Bu tespitten sonra egzersiz
yapılarak doğru çıkarılamayan harfler çıkarılmaya başlanır.
Bizde çocukların en yaygın olarak
çıkaramadıkları sesler “r” ve “l” sesleridir. Bu sesleri doğru çıkaramayan
çocukların , söyleyemedikleri seslerin olduğu kelimeleri farklı telaffuz
etmeleri nedeniyle arkadaşları tarafından alay konusu olmaları, konuşmak
istememelerine, sunumlarda görev almak istememelerine ve özgüvenlerini
yitirmelerine sebep olabilmektedir.
Çocuklarda çıkarılamayan sesler tespit
edildikten sonra, sesler tek tek ele alınarak egzersizler yapılmalıdır. Bu
konuda örnek olması açısından “r” sesi çalışmasına ilişkin çekmiş olduğum
videoyu bağlantıdan izleyebilirsiniz. Videodaki çalışmaları bir program
dahilinde yerine getirerek çocuğunuzdaki konuşma bozukluğunu giderebilirsiniz.
Bağlantı: https://www.facebook.com/evdeegitimcalismalari/videos/685815131601684/
Doğan CEYLAN
Maarif Müfettişi